De herfst…de natuur kleurt prachtig…maar waarom verkleuren de bladeren?

Loofbomen

Bladeren van loofbomen bevatten chlorofyl. Dit zorgt ervoor dat planten met behulp van zonlicht koolstofdioxide en water kunnen omzetten in suikers en zuurstof, en het zorgt voor de groene kleur van bladeren. Het groende licht wordt teruggekaatst, waardoor wij de bladeren als groen zien.

In de herfst, als de dagen korter worden, het licht minder intens is en de nachten kouder zijn, verandert dat. Hierdoor wordt een kurklaagje gevormd aan de voet van het blad, waardoor het transport van stoffen van en naar het blad wordt verstoord en er minder chlorofyl wordt gevormd. Ook de verminderde lichtintensiteit belemmert de aanmaak van bladgroen. Zodra de productie van bladgroen stilvalt, worden andere pigmentstoffen in het blad zichtbaar, zoals het rode anthocyaan, het gele xanthofyl en het oranje caroteen. Bij die pigmenten speelt licht geen rol en hun afbraak gaat ook langzamer dan bij chlorofyl. In plaats van groen zien we dan alle mogelijke scheringen van geel, oker, oranje en rood in de bladkleur.

Bladkleur

De uiteindelijke bladkleur verschilt dus per boomsoort, maar hangt ook af van de plek waar de boom staat en van het weer. Zo wordt de roodverkleuring grotendeels bepaald door anthocyaan, dat wordt aangemaakt uit overtollige suikers in het blad. Omdat het licht daarbij wel weer een rol speelt, zijn zonnige herfstdagen met weinig neerslag en koele nachten zonder nachtvorst ideaal voor de herfstkleuren. Die combinatie zorgt voor de zogenaamde Indian Summer.

Naaldbomen

De meeste naaldbomen daarentegen zijn bladhoudend en verliezen niet zoals loofbomen hun naalden in de herfst. De naalden worden voortdurend vervangen door nieuwe en gaan meestal een tot vier jaar mee. Naaldbomen zijn aangepast aan arme grond, die vrij weinig stikstof-, fosfor- en kaliumverbindingen bevat.

Omdat stammen en wortels van bladhoudende bomen langer leven dan die van loofbomen, en hun naalden ook langer mee gaan, kunnen naaldbomen de spaarzaam beschikbare voeding beter benutten dan loofbomen. Daarom kunnen naaldbomen loofbomen verdringen op voedselarme grond.

Naaldbomen kunnen ook de energie van de zon benutten en doen vrijwel het hele jaar aan fotosynthese. Loofbomen kunnen dit alleen in het gedeelte van het jaar waarin ze groene bladeren hebben.